【2025 ATR Webinar】Advantech ile Akıllı Bağlantı Altyapıları, IT ve OT Entegrasyonunu Hızlandırıyor

Merhaba Elektrik Port takipçileri. Bir Webinar'la daha birlikteyiz. Fabrikalarda bulunan otomasyon altyapıları ve IT temelli altyapıların birbiriyle iletişimi, günümüzde trend olan dijital dönüşüm süreçlerinde karşımıza çıkan en büyük zorluklardan biridir. Bugün Advanced Türkiye ve Mega Bilgisayar ile ortak düzenlediğimiz webinarımızda bu zorlukların Advanced IoT ekipmanları ve akıllı yazılımları ile nasıl hızlı ve güvenilir şekilde aşıldığını, Advantech Türkiye'den Sayın Tenzi ile Gül ve Sayın Metin Demircioğlu ile Mega bilgisayardan Sayın Fatih Şahbaz bizlere aktaracaklar. Sunum esnasında kendilerini daha detaylı tanıma fırsatı bulacaksınız. Konuyla ilgili merak ettiklerinizi sunum esnasında ve sunum sonunda chat ekranından ve elektrik port sosyal medya hesaplarımızdan bizlere gönderebilirsiniz. Sunum sonundaki soru cevap bölümümüzde bu sorulara yer veriyor olacağız. Tenzile Hanım sizinle başlıyor olacağız. Öncelikle hoş geldiniz yayınımıza. Kendinizi tanıttıktan sonra sunumunuza başlayabilirsiniz. İyi yayınlar dilerim. Teşekkür ederim Meral Hanım. Hoş bulduk. İsmim Tenzile Gül. Şöyle görüntü okey, görüntü geliyor mu ekrana? İsmim Tenzile Gül. Advantech Türkiye'de bölge satış üreticisi olarak görev alıyorum. Yaklaşık dört seneyi aşkın süredir. Bundan öncesinde on iki sene Turkcell geçmişim var. Bunda da stratejik ve comelcount'larda satış yöneticili olarak görev aldım. Son iki senede sonrasında da Quicallow Code platformunda da görevlerim oldu. Biraz ben bugün size endüstri dört sıfırla beraber dijital dönüşümde peki IT ve OT departmanları ne ne kadar evrildi? Biraz girişte ondan bahsetmek istiyorum. Endüstride dört sıfırla beraber artık dijital dönüşüm sadece bir trend değil, günümüz küresel iş dünyası ve endüstrinin de yeni standardı haline geldi. Bu öyle ki şirketlerden fabrikalara, kamudan savunmadan enerjiye, üretim koluna kadar birçok konuya birçok sektörde sirayet etti. Peki bu noktada da şirketler yerli ve global markalarla, üreticilerle yaptıkları güçlü işbirlikleriyle de beraber geleceğe de yön verdiler. Günümüzdeki IT ve OT altyapılarındaki teknoloji demiş yapış şeklini de buna göre değiştirdi ve yeniden tanımladı aslında. Bu da neye göre tanımlandı? Sürdürülebilir büyüme için değişime hızlı uyum sağlamanın kritik hale geldiğini de bu IT ve OT altyapılarındaki teknolojik bileşimin kritik hale geldiğini göstermektedir. Peki IT ve OT altyapıları nedir? Ya IT ve OT ne yapar? OT, operational teknoloji yani makine davranışlarına ve sonuçlarına odaklanırken IT aslında dediğimiz bilgi ve iletişime odaklanır. Önceden fabrikalar tekil bant sistemleriyle bir ya da birkaç lojik kontrolcü diye adlandırdığımız PLC'lerle çalışıyordu. Çalışma alanı küçük olduğundan göz ile kontrol veya operatör vasıtası hızlı müdahale sağlanabiliyordu. Ancak üretim ihtiyacıyla beraber bir bir adet PLC yerini artık yüzlercesine bıraktı. Otomasyon adacıkları oluştu. Haliyle gözlem zorlaştı. Çünkü alan büyümüş oldu. Bu noktada da kontrol ve anında müdahale önem kazandı Ve böylelikle piyasaya yöneten kontrolcülere ihtiyaç duyuldu. Dolayısıyla ne olmuş oldu? Bu sayede operasyon büyüdü ve operasyon büyüyen operasyonda uzaktan erişim ve müdahale ihtiyacı doğdu. Bununla beraber de tabii Scada ve HDMI sistemlerinin uzaktan kontrol ve internete erişimleri başladı. Daha güçlü işlemci. Tabii Scada ve HDMI sistemlerinin devreye girmesiyle beraber aslında IT ekipleri de OT'yle beraber bu noktada yavaş yavaş da bu sistemlere imboal olmaya başladılar. Bu da ihtiyaçlar büyüdü, daha güçlü işlemci, daha ince ve dokunmatik için, hızlı okuyan hızlı okuma sağlayan diskler, extended PC Express'ler, birtakım IoT sensörler ve bu sensörlerden birilerinin alınması ve izlenmesi bununla beraber verimliliğin sağlanması ve günümüz teknolojisinde yapay zeka uygulamaları ve bununla beraber de GPU destekli sistemlere ve kontrolcülere ihtiyaç doğdu. Bu hızlı dönüşümle birlikte aslında siber güvenlik riskleri de beraberinde getirdi. Geçtiğimiz yıllarda birçok ülkenin enerji tarafı sistemlerinde siber güvenlik saldırıları sonucu skalaları çöktü ve elektrikleri kesildi, enerji kesildi. Böyle bir ihtimallere karşı da tabii siber güvenlik hislerini de bertaraf edebilmek için de IT ile etkileşim çok hızlı bir kritik bir hale geldi. Bunu da Fatih bey sunumunda çok detaylı bir şekilde sunumunda dinleyeceğiz. Tabii bu noktada endüstri odaklı çözümlerde global lider üreticilerden biri olan Advante'in Advante ürünlerinden size şu an bahsetmek istiyorum. Advantek bin dokuz yüz seksen üç yılında Tayvan merkezli kurulmuş. Bir endüstriyel, global bir endüstriyel PC üreticisi. Yaklaşık kırk yılı başka bir süredir özellikle endüstriyel IoT'de tarafında retail'de, medikal sektörde, lojistik gibi sektörlerde sekiz binden fazla ürün gamıyla üretim teknolojisinde hizmet vermektedir. Bu noktada da Intel'den ARMA, NVIDIA son günlerdeki popülaritesi ile yapay zeka kabul üreticisi çipset üreticilerinden NVIDIA'nın elit partner üreticisidir. Dünya üzerinde de yaklaşık dokuz binden fazla personeli var. Bu noktada tabii global global üretici, global üretici olarak da üç tane üretim sahası var. Bunlardan biri Tayvan, biri Japonya, biri de Çin. Yirmi yedi ülkede hizmet gösteriyor. Yirmi bir servis merkezi var ve doksandan fazla şehirde de kesintisiz olarak hani bu noktada hizmet vermektedir. Peki Advantif Türkiye olarak biz nerelerde, Advantif Türkiye olarak ne yapıyoruz? Advantif Türkiye'de iki bin on dokuz yılında kurulmuştur. Yirmi iki personeli var, dört bölgede hizmet vermekte, dört böyle satış satış olarak ayrılmış durumda. İstanbul, Ankara, Kocaeli ve Kocaeli, Sakarya ve Bursa. Bu noktada hem teknik hem satış kadrosu hem de operasyonel kadrosuyla beraber özellikle akıllı fabrikalar, o evren gaz, fabrikalardaki ineceği bir emar, akıllı şehircilik, power enerji gibi sistemlerde hem sitosto kendi aremeyi, after face tarafındaki aremeyi olması hem de sitosto merkezinin olmasıyla beraber ons ile beraber ve dört partnere özellikle IOT ekibindeki dört partnerıyla da sahada hizmet sağlamaktadır. Bununla beraber tabii Advantec Edge Compiting tarafında özellikle dünya sektörde Edge Compiting tarafında platformlarda hem dizaynında hem üretiminde lider durumundadır. Bunun üzerine bunun bununla beraber yüzün üzerinde Age Computing platformu, binin üzerinde dizayn mühendisleri ve beş yüzün, beş yüzün üzerindeki Global partno ve ekosistemiyle beraber de bu sektöre yine en altta göreceğiniz renderlarımız ve üretici elit üretici partnerlerimizle beraber de bu sektöre yön veriyoruz. Üç tane de yine aynı şekilde fabrika sahası bulunmaktadır. Peki bununla beraber ekibi pazar payı nedir diye baktığımızda özellikle çok geniş bir alan marketi. İki bin yirmi üç yılında yüz otuz bir milyar dolara ulaşmış ve iki bin otuz üç yılı itibariyle beş yüz on bir milyar dolara ulaşması beklenmektedir. Tabii bununla ilgili de beş tane modüler bir sektör yani akıllı sistemler burda akıllı şehirleri de kapsadığı özellikle network tarafındaki sistemler. Enerji utürity, üretim, özellikle son zamanlarda popüler olan iheatker, sağlık tarafı ve yine popülaritesini gitgide artıran otonom sistemler özellikle retail tarafında AMD ve EGV robotların çıkmasıyla beraber bu noktada bu pazarın beş yüz on bir milyar dolara ulaşacağı bu noktada beklenmektir. Advantech yüzde kırk birlik bir pazar payıyla beraber bu sektöre ediyor diye söyledik. Evet bu sadece fansız sistemlerle değil, fan uçtaki, kenardaki fansız sistemlerle değil, aslında endüstriyel sistemler, endüstriyel serverlarla da bu yüzde kırk birlik pazarda lider durumundadır. Bu neden? Önceden data center'larda iklimlendirilmiş, ondan sonra koruması sağlam sistemlerde data merkezden tutulurken artık datanın kenarda tutulması ve kenardan bulut aktarılması söz konusu. Buna bu noktada da neye ihtiyaç oluyor? Dayanıklı sistemlerde işte toza dayanıklı ve geniş çalışma sıcaklığına dayanıklı sis soğutma sistemi ayarlanmış. Bu noktada endüstriyel server'larda sahada uç kenar sistemlerde konum konumlandırılıyor. Bu adeta bir birebir data center'lardaki steril ortamı sağlamasa da bu uç taraftaki PC üzerindeki yani server üzerindeki iklimlendirmeyle de beraber o tarafta endüstriyel PC tarafında da server tarafında da ihtiyacı sağlıyor. Peki HCompiting tarafında, HICO kompeeting ekosistem tarafında neler oluyor derseniz, özellikle top çip üreticilerinin sektöre girmesi, AI markete girmesiyle beraber burda NVIDIA ve Intel'in yine aynı şekilde Fiason'ın, RockCip'in, MediaTekin, Qualcom'un gibi bu top çip üreticilerin sektöre girmesiyle operating sistem tarafında da ayrı bir çark oluşmaya başladı. Tabii orada da ne yaptı? Windows Bell üç tarafında yenilikler Windows on bir, Windows on biri sürdü. Windows on, Windows on, IOT'yi endüstriyel cihazlar için IOT'yi sürdü. Upontu Pro Pro Linux çıkardı ve HAI, SDK'lar oluştu. Bununla beraber diğer bir çarkın bir diğer tarafı da tabii HAI ve gen A generation AI application var. Bu tarafta da tabii yazılım dünyasındaki arayüzlerle beraber onların ihtiyaçlarıyla biz donanım üreticileri de bu çarkla beraber bunların hepsi de bir partner ship mantığında üretim noktasına doğru girdik ve bu pazar ciddi şekilde de önümüzdeki gördüğüm iki bin otuz üçteki Forkest'lere de görülecek üzere daha da hızlı bir şekilde artacak olarak yürümektedir. Peki endüstriyel IOT tarafında neler oluyor dersek, özellikle otomasyon tarafında. Bunu aslında biraz daha üç kısma ayırdım. Şöyle bir saniye. Bunu üç kısma ayırmış olarak bulabilirsiniz. Birincisi endüstriyel otomasyon. Burda özellikle akıllı fabrikalardan yine enerji tarafındaki, green enerji akıllı tarafalar, oillan gaz tarafındaki, sahadaki ağır çalışma koşullarından devam ederek yine otomasyon kontrol tarafındaki proses kontrol ve motion kontrol ve bina otomasyonları tarafındaki sistemlerde, üretim tarafındaki sistemlerde Bu altta gördüğünüz özellikle sensör device'lar, sencing device'lardan ki IO veri okuma device'larıdır. Daate acquisition'larına kadar yine mention vision kamera sistemlerinden connectivity ve yine bahsettiğimiz HI AS sistemlerine kadar birçok noktada özellikle endüstriyel otomasyon tarafında ürünlerimize dokunuyoruz. Bunlara dokunurken metin çok detaylı bir şekilde bahsedecek ama ben hızlıca bir giriş yapmak istiyorum. Biz aslında biz Advantech şimdiye kadar donanım üreticisiydi. Yaklaşık son on senedir de IoT platformlarını Adsync üç yüz altmışın altında toplayarak yazılım tarafındaki platformların IoT platformlarını oluşturdu. Bununla beraber de Wise EĞİT'nin altında işte SCADA EĞİT gibi, işte PLC EĞİT gibi ürünlerimizle beraber de Tree of EĞİT Corporation modeline geçtik yani donanımdan yazılıma bir corporation modeli olarak da bunu da ilk sağlayan üreticilerden biriyiz. Bu noktada bu noktada tabii özellikle şöyle ha endüstriyel özellikle edge çözümleri endüstriyel et çözümlerinde neler oluyor dersek endüstriyel et çözümlerinde de yine ekipman yani elektronik ekipman üreticileri, o robotik elektronik ekipman üreticileri yine akıllı ulaşım sistemlerinde hem karayolu ondan sonra hem tren içi hem raylı sistemlerdeki özellikle sertifikasyonlu, ISI sertifikasyonlu ürünlerimizde Yine AgePloat, AI solution'da özellikle Age server'larda ve Inducity AI ve mobility AI tarafındaki özel son yıllarda son yillardaki hem popülariter olması hem de Türkiye üzerinde beş G'ye geçişimizin hızlanmasıyla beraber bu noktadaki sistemlerimizin, HCloud veya Sociationlarımızın artması. Yine mi hazırlık beş G hazırlıklarımızla beraber. Yine bir diğer taraftan bu da network tarafını doğuruyor ki bu da ST-WAN'larda ve enterprise ve network applines cihazlarında ve bu ürün gamında da aslında uçta kenar çözümlerimiz olarak da bunu sağlıyoruz. Yine burda da aynı. Tabii platformunda bunu yazılım tarafında tutup buradaki verinin anlamlı ve modüller halde müşterilerimize bu noktada isteyen müşterilerimize sunulması noktasında sağlıyoruz. AIDSync üç yüz altmışı birçok ürünümüzün içerisinde ücretsiz olarak zaten platformları SDK kütüphaneyle beraber bulabilirsiniz. Diğer bir taraftan tabii metin buraya çok daha detaylı bir şekilde değinecek ama ben de bir hızlıca değinmek istiyorum. Özellikle endüstriyel ögitenin Architectureıdır bu ve birçok sunumlarda, birçok toplantılarda da ilk faydalandığımız, koyduğumuz slayttır. Burda fokus olduğumuz sektör, fabrikalar günümüzün konusu, yani bugünkü webinarımızın konusu, diğer bir taraf endüstriyel ekipman üreticileri, enerji ultoniti ve akıllı ulaşım. Burda tabii bu tüm dünyadaki fokus olduğumuz alanlar ve bunlara bağlı olarak da alttaki de AIDCH Confitting başta olmak üzere endüstriyel haberleşme ve AdSync ve IO, remote io cihazlarımızla beraber de bunlardan sağlamış olduğumuz çözümler. Sunumun başında da belirttiğim gibi Advantin sekiz binden fazla ürünü var ve her bir noktada da bunu çözüm halinde sağlıyor. Peki bunu buna nasıl yapıyoruz? Yani advantin üretim tesislerindeki tesisler üzerindeki iş modeli nedir derseniz. Birincisi şu otomasyon verimliliği hedefliyor yani yüksek düzeyde otomasyon kullanarak verimliliği artırmak. Bu sayede de Advanced ürünleri hem maliyetlerinizi düşürür hem üretim hızını artırır. Bunu her zaman söyleriz. Diğer bir taraftan da modüler üretim. Modüler üretim tasarım anlayışına sahip ürünler geliştiriyoruz ki bunu ARGE yatırımlarımızla beraber destekliyoruz. Bu noktada da dediğim gibi yenilikçi çözümlerle sekiz binden fazla ürün de bu yaklaşımla yol haritasında çıkıyor. Çünkü müşterinin ihtiyacına yönelik custom çözümler üretiyoruz. Biz hem OEM hem de ODM olarak da aynı zamanda üreticiyiz. Diğer bir taraftan, sonun başında bahsettim. IT entegresinde ve orta entegrasyonu. Bununla beraber beraber de kombine edilen IT entegrasyonu ve IT çözümleriyle beraber veriyi toplama, ölçme, analiz etme süreçlerini kolaylaştırıyor. Bunu hem donanımları hem donanımların içerisindeki yazılım yazılımımızla beraber de hem bunun uzaktan izlenmesi, kontrol edilmesi ve akıllı fabrikalarda bu bu bu noktada daha verimli hale sağlar. Diğer bir neden müşteri odaklılık. İşimiz odağımız müşteri. Dolayısıyla müşterilerimizin ihtiyaçlarımızı uygulayacak olan bu özel custom çözümlerimizin geliştirmesi üzerinde çalışıyoruz. Bu bağlamda da benim bildiğim kadarıyla Türkiye'de tek endüstriyel her bir global üreticinin Türkiye'de tek bir ofisinin olması ve servis merkezlerinin olması. Bu da tabii hem müşterilerimize doğrudan ulaşma noktasında bir avantaj sağlıyor hem de farkındalığımız üzerimizden vermiş olduğumuz danışmanlık hizmetlerimizle beraber de bu anlamda Advantech değerini ön plana çıkartmış oluyoruz. Diğer bir neden global gücümüz, global gücümüzü küresel dağıtım ağımızla bu noktada sağ sağlamlaştırıyoruz. Yirmi yedi ülke ya da doksan şehirde yirmi bir servis merkezinde dünya genelinde müşterilerimize ulaşabiliyoruz yani Hindistan'dan Kanada'ya kadar birçok noktada bir ürün satıldığında ordaki pininden biz ordaki ürün konfigürasyonu yakalayıp müşterinin oradaki teknik desteğe ulaşmasını da sağlayabiliyoruz. Bir diğer nokta sürdürülebilirlik stratejisi. Endüstri ürünleyebilirsiniz. Sürdürülebilirlik üzerine inşa edilmiştir. Çünkü buradaki gelişim ve teknoloji biraz daha yavaş ama sonra yillardaki hızlı gelişen özellikle CPU ve GPU tarafındaki gelişmelerden dolayı bize donanım üretici olarak mimarlerimizi buna göre sürdürülebilir hale getirmeye başladık ve buna göre ivme kazandık. Advantech de bunu yüklenmiş ve bu noktada bayrağı en önde taşıyan üreticilerden biri sürdürülebilirlik stratejisini zaten vizyonel hale getirmiştir. Diğer bir taraf daha sonra metin sunduğunu detaylı bir şekilde belirteceği gibi veri analitiği. Veri analitiği de üretim süreçlerini elde edilen verilerin analiz ve performansı bu enerji yönetiminden tutun fabrikadaki verimliliğe kadar Adsync üç yüz altmış platformlarımızdaki bu yeni yazılım mimarimizdeki platformlarımızla beraber müşterilerimize detaylı bir şekilde bilgi veriyoruz ve bu noktada onların da proaktif yaklaşım göstermesini de sağlıyoruz yazılımlarımızda. Benim sunum şimdilik bu kadar. Herhangi şimdi dinlediğiniz için çok teşekkür ederim. Teşekkürler Tenzile. Öncelikle herkese hoş geldiniz diyorum. Kısaca kendimi tanıtarak başlayayım. Metin ben, Advan Tek Türkiye'de yaklaşık on iki yıldır farklı pozisyonlarda görev almaktayım. Ağırlıklı teknik pozisyonlar, proje mühendisliği, Uygulama Mühendisliği, devamında proje yöneticiliği ve şu an aktifte teknik ekibin başındayım ve iş geliştirme süreçlerinde yöneticilik yapıyorum. Bugünkü sunumumuz daha çok ITOTT entegrasyonunda Advante'in altyapılarıyla bu entegrasyon süreçlerini hızlı ve sorunsuz şekilde nasıl halledebilirsiniz bunlardan bahsedeceğim. Burada da sunuma aslında iki alt başlıkta toplamaya çalıştım. Birincisi Advante'in IRT cihazları, diğeri de Gateway ve Edge Computing çözümleri şeklinde. Dilerseniz hızlıca o çözümlere geçerek başlayalım. Öncelikle mimari incelemek lazım, yani bu anlattığımız konular Advante'in tüm çözüm mimarisinin neresinde? Bunu anlarsak anlattığım konuları sahada uygulamalara konumlandırırken daha net bir fotoğraf çıkarmış oluruz diye düşünüyorum. En başta en alt katmanda gördüğümüz collect kısmında gördüğünüz hem Wireless tarafta hem de kablolu ethernet ve dört yüz seksen beş tarafın çözümlerden IoT cihazlardan bahsedeceğim. Ardından da Gateway tarafında akıllı bağlanabilirlik sağlayan Gateway çözümlerimizden bahsedeceğim. Başta Adam modüllerle başlamak istedim. Aslında bu Advantech markasının da ilk yillarında özellikle önüne geçmiş bir ürün grubu, yani sahada Adam modüllerinin bilinirliği Advantech'ten daha fazlaydı. Özellikle Advantec'in ilk yillarında Advantec tenzilan'ın bahsettiği gibi kırk yılı aşkın süredir çözüm üretiyor. Özellikle ilk yirmi beş-otuz yılda Adam modüller Advantec'ten daha bilinir konumdaydı. Burada dört yüz seksen beş Ethernet tabanlı ürünler, OPCA destekli ürünler, modüler ürünler şeklinde farklı ürün grupları var. Bunlar her türlü sinyal tipine bağlı olarak farklı kanal sayılarında çözümler üretebileceğiniz altyapılar. Bunlar aslında gün sonunda şunu yapıyor, sahadaki elektriksel ya da mekanik bir değişikliği üst katmana iletme amacıyla kullanmanız cihazlar. Yani bu elektriksel ve mekanik değişiklik bir dijital detaya dönüşüyor ve bir IOT ekipmanın işlevini yerine getirerek üst katmanlarla doğrudan haberleşebiliyor. Bu haberleşmenin detayları neler biraz bunlardan bahsedelim. Tabii bu modüllerin ne kadar oturduğunu görmeniz açısından bu slaytı özellikle koydum. Yaklaşık doksan iki yılından beri geliştirilen bir ürün ailesi doksan iki yılında dört yüz seksen beş tabanlı modüllerle başlamış, günümüzde hala geliştirmeye devam eden, özellikle geçtiğimiz yılın ortalarında yeni bir ürün grubuyla daha bu portföyü genişlettik. Profilet tarafında IP67 korumalı, Profilet Slave tarafta cihazlarımız da mevcut. OPCA, MQTT haberleşme gibi birçok kabiliyeti de mevcut bu cihazları. Günümüzün aslında ihtiyaç temel ihtiyaçlarından biri bulutla bağlanabilirlik. Bu cihazların büyük bir kısmı özellikle ethernet tabanlı ve wireless haberleşebilen cihazlarımızın tamamı MQT üzerinden doğrudan bulutlara veri basabilme kabiliyetine sahip. Bu veri basma noktasında güvenliği de ön planda tutuyor. Şifreli haberleşme yöntemiyle karşılıklı authentication oluşturarak sağlıklı stabil ve güvenli bir şekilde veriyi buluta aktarma imkanınız. Bu IT cihazlarda doğrudan mevcut. Yani sensör sensörün hemen arkasında bir remote io, bu remote io ile doğrudan haberleşebilen bulut tabanlı bir yazılım. Bu bulut olmak zorunda değil, sizin kapalı devre bir yazılımınız da olabilir. Fakat mimari gereği hem QTT üzerinden hem internet üzerinden hem de kapalı devre doğrudan üst yazılma, bilgi basabilme kabiliyeti bu cihazların tamamında mevcut. Cihazların akıllı olmasını sağlayan diğer iki özelliği de burada özellikle vurgulamak istiyorum. Biri Pure to Pure özelliği, yani bu nedir? Bir sinyali bir modülden okuduğunuzda diğer modüle bunu bir elektriksel çıkış olarak aktarabiliyorsunuz. Yani şöyle örneklendireyim, bir dijital inputunuz var sahanın bir noktasında. Bu input'u bizim modülümüze giriyorsunuz, diğer tarafta ikinci bir modül oluyor, ikinci modüle ethernet üzerinden bu bilgiyi atıp ikinci modülün üzerindeki çıkıştan sinyali dijital output olarak alabiliyorsunuz. Yani üstte bir kontroller olmadan bir slave cihaz diğerine doğrudan datayı göndererek iki cihaz arasındaki iletişimle noktadan noktaya bağlantı pure tü pure bağlantı kabiliyetini sağlıyor. Bu da aslında uzun mesafede kontrolcü olmadan sinyalin taşınması noktasında bize büyük bir kolaylık sağlıyor. Bir diğer akıllı sayabileceğimiz özelliği de GCR fonksiyonu. Bu da belli lojik kapılarıyla basit lojikler oluşturabilmeniz. Yani birinci ve ikinci çıkışta bir sinyal varsa üçüncü çıkışta birinci ve ikinci girişte bir sinyal varsa üçüncü çıkışta bu sinyalin A put'unu ver ya da belli koşullar oluştuğunda A put oluştur gibi basit lojik kapılar oluşturup görece programlanabilir bir cihaz haline getirebiliyorsunuz bu Adam modül ailesini. Tabii yazılımlarla haberleşmesi noktasında MQT'den bahsettik. Bu sadece tek opsiyon değil MOBBAS'la, RESFOL API ile web servislerle, network management protokoller üzerinden web serviste ve verileri üst katman yazılımlarla haberleştirme biliyorsunuz. Yani sahadaki otomasyon altyapısındaki bir cihazı bir IT ekibi kendi bildiği dilde kendi yazılımına entegre edebiliyor. Özellikle IT ekipleri Mold Baz, Siemens vesaire gibi protokollerle ilgilenmez. Bu uzmanlıkları değildir. Fakat Restful API, MQT gibi protokoller görece hakim olduğu konulardır. Bir IT ekibi otomasyon altyapısından hızlıca veriyi kendi altyapısına entegre edebilir. Bu modül ailesinin epeyce geniş opsiyonları var. Analog ve dijital tarafta bolca sinyal desteği alan farklı modül aileleri mevcut. Işte termokapple analog giriş dört yirmi miliamper sıfır on volt, röle çıkış, kuru kontak ıslak kontak giriş gibi farklı opsiyonlarda farklı ürün grupları mevcut. Bu ürün gruplarının tamamı az önce bahsettiğim bulut tabanlı haberleşme, resfle API desteği, Moldbas, MQukit gibi altyapıları destekliyor. Bu da Adam altı bin iki yüz serisi ilk anlattığım Adam altı bin serisi idi. Adam altı bin iki yüz serisinin diğer özelliği de üzerinde çift ethernet portunun bulunması. Bu da gün sonunda deniz içeriği dediğimiz aslında zincir bağlantı kabiliyetine sahip oluyor. Yani bir kanaldan girip ikinci kanaldan çıkarak zincir bağlantı atlama ile beraber tek bir hap üzerinden birden fazla modülü haberleşebiliyorsunuz. Bu hem sahadaki kablolama maliyetlerini düşürüyor hem de daha stabil bir haberleşme sağlıyor. Hatta üzerinde bir batarya yardımıyla diyelim ki modülü arızalandı, üç güne kadar modül üzerindeki batarya vasıtasıyla o switch mantığını devam ettirebiliyor. Modülü arızalarsa da gün sonunda iletişim belli bir sürede olsa devam ediyor diyebiliriz. Bunun uygulama alanları nelerdir? Aslında sizin de kafanızda biraz canlanmıştı. Yani çok sektör bağımlı diyemeyiz. Burada akıllı fabrikalardan tutun enerji uygulamalarına, ulaşım sektörüne kadar birçok sektörde pazarda kullanılabilecek cihazlar. Biz Türkiye'de akıllı şehirden tutun enerji pazarına kadar birçok noktada uzun yillardır bunu tedarik ediyoruz. Benzin istasyonlarında, fabrikalarda belediyelerin bu güvenlik kameralarını kontrol ettiği, kabinetlerin açık kapalı durum kontrolü gibi konularda bolca farklı sektörde farklı senaryolarda bu cihazları kullanma şansımız oldu. Zaten cihazlarda bahsettiğim gibi otuz yılı aşkın süredir geliştirildiği için çalışılabilirliği ve stabil çalışma kabiliyeti kanıtlanmış durumda. Aslında bizim sunmayı en sevdiğimiz ürün gruplarından biri budur. Çünkü sağlayın ürünü ve devamını unutun şeklinde ilerler. İlk konfigürasyon oluşturduktan sonra uzun yıllar sorunsuz çalışabilme kabiliyetine sahiptir. Bir diğer ürün grubumuz Wi-Fi destekli ürün grubu, Wise ailesi. Wise dört bin ve dört bin iki yüz serisinden bahsedeceğim size. Sağ tarafta gördüğünüz ürün grupları da Advante içerisinde mevcut bu protokollerle haberleşiyoruz. Fakat bugünün konusu değil bolca ürün portföyümüz var. Bunlara girersek epey uzayacak konu. Ben özellikle daha yoğun kullanılan Wi-Fi haberleşme tarafındaki ürün gruplarını seçtim. Wise serisinin kabiliyeti nedir? Veriyi toplama, veriyi işleme ve veri üst katmana gönderme tarafında üç ana başlıkta inceleyebiliriz temel özelliğini. Bunun da kullanım alanları az önce ya da modülde olduğu gibi akıllı üretimde akıllı şehirlerde enerji uygulamasında farklı noktalarda farklı senaryolarda entegre edebilirsiniz bu ürün gruplarını. Burada dört bir ve dört bin iki yüz elli serisi var. Dört bin serisi iki nokta kırk gigahertz haberleşir, dört bin iki yüz serisi de hem iki nokta kırk hem beş gigahertz haberleşebilir. Soldaki seri modüler yapılır, sağdaki seri entegre yapılır. Birazdan detaylarından bahsedeceğim. Hem bulut tabanlı uygulamalarda hem de kapalı devre sistemlerde uçtan bulutta doğrudan haberleşmenin ihtiyaç olduğu noktalarda cihazı kullanabilirsiniz. Yani sensörün hemen arkasında bir IoT cihaz, IoT cihaz doğrudan üst katma yazılı bilgi basabilme kabiliyetinde oluyor gün sonunda. Dört bin serisini incelediğimizde daha az kanal sayılarını görüyoruz. Burada daha kompakt daha düşük sinyal sayıların olduğu noktalarda tavsiye ediyoruz bunu. Dört giriş dört çıkışta hem hava hem dijital tarafta çözümlerimiz var. Öğle çıkışlı versiyonları dört yirmi miliamper sıfır on volt versiyonları mevcut. Aynı serinin yine Ethernet haberleşebilen sonu LANNA biten Wise serisi de yine ürün portföyümüzde mevcut. Dört bin iki yüz serisine geçtiğimizde bu modüler bir yapı üstte gördüğünüz katman haberleşmeyi sağlayan modül, altta gördüğünüz katmansa sinyal tipine bağlı olarak seçebileceğiniz modül. Yani sağdaki sinyaliniz işte dört giriş dört çıkış şeklindeyse Wise S iki yüz on dördü seçiyorsunuz, sıcaklık ve nem okuma ihtiyacı varsa Wise S iki yüz otuz ikiyi seçiyorsunuz gibi alttaki yapıyı değiştirebiliyorsunuz. Modüler kompakt bir cihaz haline geliyor. Bu cihaz birleştiğinde bu arada IP yirmi korumaya sahip oluyor. Yazılım özelliklerinden bahsedecek olursak başta haberleşme backup'ı oluşturabiliyor yani aynı anda iki Access point'e bağlanıp birinde haberleşme sorunu olduğunda diğerinden devam etme kabiliyetine sahip. Yine güvenli haberleşme, sertifikalı haberleşme, hem adım modüllerde, hem Wise serisinde mevcut. Adam modüllerden bir diğer temel farkı da lokalde data tutuyor olabilmesi. Kablolu ya da kablosuz haberleşme olası iletişim problemlerinden kaynaklı veri veri kaybını engellemek amacıyla lokalde on bin örneğe kadar datayı kendi üzerinde kaydedebiliyor ve bu kaydettiği dataları time stamp zaman damgasıyla beraber tutuyor. Siz iletişim geri geldiğinde geriye dönük dataları bir log halinde yazılımınıza entegre edebiliyorsunuz. Pure tü Pure özelliği, Why serisinde de var az önce bahsettiğim sinyalleri modüller arasında taşıma özelliği, ModeBus, MQT, Resfull API tamamı bu özelliklerin bu ailede mevcut. ModeBus'ı daha çok işte OT tarafındaki ekipler sever, MQT ve Resfull API'ı IT tarafındaki ekipler sever. Aynı anda iki ekibinde okuma sağlayabileceği bir altyapısı sunuyor size gün sonunda. Yani sensörden ya da makinenin herhangi bir elektriksel değişkeni alma noktasında bu modülü koyduğunuzda aynı anda hem IT ekibi hem IT ekibi modül üzerinden data alarak ilgili makine durum bilgisini yazılımına entegre edebiliyor. Gateway noktasına geçelim yavaştan, Gateway tarafında da öncelikle EdgeRing serisinden bahsedeceğim. Gördüğünüz gibi Gateway tarafında Alman hem farklı çözümleri var. Bugünkü konumuz EdgeRing ve Edge Iote yazılım çözümü olacak. EdgeLink'e baktığımızda EdgeLink'in temel sağladığı avantajlar bağlanabilirlik farklı dillerde konuşan cihazlarla bağlanabilirlik sağlıyor, protokol dönüşümü yapabiliyor, aldığı detayı üst analitik noktasında işleyebiliyor. Bu aslında temelde bir bilgisayar birazdan detaylarına girerim ve bunların hepsini belli güvenlik sertifikaları çerçevesinde yapıyor. Gördüğünüz gibi aşağıda farklı cihaz ve modellerle haberleşebiliyor. OPC ve modbas desteği var. Bu desteği var. Topladığı dataları işliyor. Bu işlediği dataları lokalde tutuyor ve bunu MySQL, SQL Light mantığında tutabiliyor ve üst katmanlara farklı iletişim metodlarıyla gönderebiliyor. Temelde anlattığım AgeLink çözümü bir cihaz artı bu cihazın üzerindeki yazılımın karşılığı altta gördüğünüz cihaz aileleri, sol altta gördüğünüz cihaz aileleri AgeLink ailesinin parçaları, Üzerinde sinyal giriş çıkışı olan versiyonlar var, iki yüz otuz iki dört yüz seksen beş ve Ethernet portu olan versiyonları var ve x86 mimaride Ubuntu üzerinde de AgeDing'i koşturabiliyoruz. Temelde iki katmandan oluşur. Biri Age LinGRONTYPE bu Linux tabanlı bir runTYPE fakat siz tüm programlamayı Age LinG Studio üzerinde yaparsınız. Yani gün sonunda Linux ile alakalı hiçbir bilgisi olmayan kişi ya da ekipler bu cihazı rahatlıkla parametrik ayarlarla kullanabilme, programlayabilme kabiliyetine sahip olur. Tamamıyla Linux ortamında olsa da siz her şeyi Windows tabanlı AZing Studio üzerinde yaparsınız. Bu arada Edge Studio yazılımı tamamıyla ücretsizdir. Yani siz bir EdgeLink cihaz aldığınızda bu cihazın üzerinde Run time gelir, Edge Studio ücretsiz indirebilirsiniz ve parametrik ayarlarla programlama yapabilirsiniz. Programlamayı gördüğünüz gibi hasta gayet anlaşılır basit bir şekilde bir arayüz sunuyor. Ecringe Studio size birkaç adımda veriyi uçtan buluta taşıma kabiliyetine sahip oluyorsunuz, aynı zamanda bir PLC mantığında bu cihazı kullanabiliyorsunuz, lokalde topladığınız dataları loglayabiliyorsunuz ve bir örnek uygulama verecek olursak sahada iki üç farklı PLC olduğunu düşünelim Omron var, Mitsubishi var, Siemens var. Bu üç PLC'den de data alıp bu üç datanın da bir üst PLC mantığında işlenmesini ve üst yazılıma gönderilmesini istiyorsunuz diyelim. Bunların hepsini Ejing üzerinde yapabiliyorsunuz ve şu ana kadar saydığım ve bundan sonra sayacağım tüm özellikler aslında Ejing'in içerisinde dahili olan özellikler. Yani şu protokolle haberleşmesi için ekstra şu maliyet çıkacak, buluta göndermesi için ekstra şu lisansı almanız lazım gibi durumlar söz konusu değil. Her şeyi içinde barındıran ve parametrik ayarlarla hızlıca uygulamanızı entegre edebileceğiniz bir altyapı ve bunların hiçbiri kompleks değil herhangi bir yazılım bilgisine ihtiyaç duymuyor. Tamamen sahadaki ekipmanların ilgili IP Port ve register bilgisini bildiğimiz noktada cihazlar verileri toplayıp bu verileri üst katmana iletebiliyorsunuz. Cihazlarda opsiyonel olarak üç ge ve wifi dört ge ve wifi desteği mevcut. Bu destekle beraber zorlu saha koşullarında da doğrudan iletişim kurma kabiliyetine sahipsiniz. Üzerinde bir soft router mantığı da var. Network oluştururken bu soft router ile beraber bir Van altyapısı da kurabiliyorsunuz, VPN desteği mevcut, OpenVPN entegre edebiliyorsunuz gibi bolca kabiliyet bu cihazlarda mevcut. Bu yazılımın şu anki güncel versiyonu versiyon sekiz nokta kırk, bu çeyreğin sonunda iki nokta doksan nokta sıfır'ın çıkması planlanıyor. Buradaki en büyük artısı şu olacak, özellikle altta gördüğünüz OCPP protokol desteği bu elektrikli araç şarj istasyonlarının belli protokollerde merkezi bilgi iletme mecburiyeti mevcut. OCP ve bu protokol. Dolayısıyla EVC şarj istasyonlarında da bu ekipmanı kullanabiliyor olacaksınız gün sonunda. Geliştirmeye halen devam ediyor. Bu da yaklaşık on yaşında bir çözüm. Advante'in farklı pazarlarda bolca başarı hikayesinde olduğu bir çözüm. Biz Türkiye tarafında da yoğun kullanıyoruz bu çözümleri. Özellikle güneş enerjisi tarlalarında ve fabrikalarda yüzlerce adet aktif sahada kullanılır durumda uzun yillardır epey ilgi görmüş bir ürün hem global hem Türkiye'de bolca başarı hikayesi mevcut. İlginizi çekerse sizin pazarınıza uygun nerelerde kullanılmış hem Türkiye'de hem global globalde bunları birebir anlatma şansımız da olabilir eğer ilginizi çekerse. Son çözümümüz de IOTE çözümü. IOTE aslında bir yazılım. Fakat burada da az önce bahsettiğim Edge'de olduğu gibi yine yazılım bilgisine çok ihtiyaç duymadan veriyi toplayıp işleyip üst katmanlara gönderme kabiliyetine sahip oluyorsunuz. IoT ejde yazılımı yine birçok protokolle aynı anda haberleşebiliyor. ABB, Omron, Siemens, Mitsubishi, OPSUA, ModBAS gibi popüler protokollerin birçoğunu driver'ın içerisinde barındırıyor. Topladığı dataları yine farklı veri tabanları ile paylaşma kabiliyetine sahip SQL'e, Oreacle'a, Postcra'ya, MySQL'e doğrudan ODBC ya da CDBC üzerinden gönderebiliyorsunuz verileri ve üst katman yazılımlarla MQT vasıtasıyla paylaşabiliyorsunuz. Kullanımı, uygulamanın kullanımı noktasında belli adımlar var. En başta bir veri girişi yapıp yani sağdaki ekipman ile ilgili parametçik datalarına girip ardından girdiğiniz dataları hangi analize sokacaksınız, hangi prosese sokacaksınız bunu seçip sonrasında da üst katman yazılımla haberleşme kapısını oluşturarak veriyi toplama, işleme ve üst katmanlara gönderme noktasında bir çatı altında çözüm oluşturmuş oluyorsunuz ve gördüğünüz üzere belki dinleyiclerinden bazıları node Rate'e hakimdir. Node Rate benzeri bir sürükle bırak mantığı var. Lojikleri tamamıyla parametrik ayarlarla ve bir flow oluşturarak, bir akış oluşturarak bir yapıya dönüştürebiliyorsunuz. Bu yapının içerisinde Dilerseniz javascript temelli kod da yazabiliyorsunuz ya da sadece parametrik ayarlarla ben veriyi ayıklamak istiyorum, birleştirmek istiyorum, belli bir matematiğe sokmak istiyorum diyebiliyorsunuz. Üst katman yazılımlarla da Kafka, MQT, Reswell API gibi altyapılarla bunu paylaşabiliyorsunuz. Bu aslında Advante'in bulut tabanlı Wise IoT Suit ismindeki bir yazılımın uç karşılığı tek başına bu ucu da kullanabilirsiniz. Birden çok da birden çok noktada IoT Edge yazılımını toplayarak IoT Suit üzerinde ana bir matematikte oluşturabilirsiniz. Yine bir diğer farklı özelliği de üzerinde görselleştirme kabiliyetinin de bulunması. Yani topladığı dataları lokalle kaydediyor işliyor belli bir matematiğe sokuyor ve üst katmanlara gönderiyorken bununla beraber grafen temelli bir görselleştirme altyapısında size sunuyor. Hızlıca belli Widget'lar kullanarak ihtiyacınıza uygun ekranlar oluşturabiliyorsunuz. Widget ailesi sağda gördüğünüz üzere oldukça geniş hem grafiksel olarak hem bar olarak hem de standart text mantığındaki dataları sürükle bırak mantığıyla görseli zengin bir görselleştirme altyapısına taşıyabiliyorsunuz. Cihazın içerisindeki özellikler başta da bahsettiğim gibi görselleştirme, veri analizi, veri toplama, lokalde bu topladığınız verileri farklı veri tabanlarına eş zamanlı olarak gönderme. Bu yazılım ilginizi çektiyse Advantech bununla alakalı otuz günlük deneme sürümünü ücretsiz olarak sağlıyor size. IoT Edge Advantech diye Google'da aratırsınız ulaşabilirsiniz ya da doğrudan bize ulaşabilirsiniz. Size otuz günlük bir deneme sürümü açarız ve tamamen ücretsiz tüm özelliklerini deneme şansınız olabilir. Bununla alakalı detaylı paylaşımlarla ilgili ilgisini çeken dinleyicilere ayrıca iletme şansımız olur. Gün sonunda aslında sağda gördüğünüz farklı veri tiplerini toplayıp soldaki metotlarla üst katmanlarla paylaşabiliyoruz hem de oradan veri tabanına yazabiliyoruz hem MQT ile gönderebiliyoruz web serviste gönderebiliyoruz gibi oldukça zengin bir paket çözüm aslında denebilir IoT-iç yazılımına. Bu da sektör bağımsız bir yazılım hem enerji tarafında hem fabrikalar tarafında hızlıca kullanılıyor. Yani IT ve OTA entegrasyon noktasında minimum zaman harcayarak ve minimum kod geliştirme süreçleri ile ilgilenerek bir bağlantı noktası oluşturmanıza imkan sağlıyor IOT yazılımı. Bu görseli en başta da kullanmıştım. Aslında burada anlattığımız kısım Advantin geniş ürün ALES'inin sadece kismi bir bölümüydü. Şöyle özet diyebilirim, aslında en başta anlattığım IoT cihazlardan tutun Gate ve yazılımlara kadar bunların tamamı fabrikalarda tesislerdeki ilgili teknik ekiplerin altından kalkabileceği karmaşıklıkta. Çok basit kullanımları mevcut. Tamamen parametrik ayarlarla verileri üst katmana gönderebiliyorsunuz. Birçok uygulamada biz sistem entegratörüne ihtiyaç duymadan dahi son kullanıcıya bu ürünleri rahatlıkla anlatabiliyoruz. Bu konuda çekinmeyin ayrıca bizim bir teknik ekibimiz de var ve ilginizi çeken noktalarda ya da sorun yaşadığınız noktalarda biz de burada hızlıca yanıt vermeye çalışıyoruz. Benim IT ve oto entegrasyon noktasında çözümler olarak anlatacaklarım bu kadar dinlediğiniz için teşekkür ediyorum sözü Fatih Bey'e bırakıyorum. Teşekkürler. Merhabalar ben Fatih Şahbaz on iki yıldır mega bilgisayarda çalışıyorum. Sistem mühendisi olarak başladığım profesyonel hayatıma Proje ekip yöneticisi olarak devam ediyorum. Sizlere biraz mega bilgisayardan bahsetmek isterim. Mega bilgisayar bin dokuz yüz seksen dokuz yılında Kayseri'de kurulmuştur. Şu anda Adana, Ankara ve Kayseri olmak üzere üç şubesiyle hizmet veren firmamız kurulduğunda da Kayseri bölgesinde Apple Macintosh bilgisayarların satışını, servisini hizmetine vererek üniversiteler özel kurumlarda adını duyurmuştur. Yıllar içinde sektörel bilişim ihtiyaçlarını karşılayarak bölgede hızlıca yükselişi göstermiştir. X86 mimaresinin katkılarıyla satış destek hizmeti vermiş yine bölgede sanallaştırma network konusunda öncü olmuş Anadolu'daki tek servis yetkinliğine sahip megapiksel uzun yıllar başarılı projeler tamamlamıştır. Advandtech ile başlayan iş ortaklığımız savunma sanayinde seksen bir ilde hizmet vermekte olduğumuz projeler kapsamında tedarik ettiğimiz endüstriyel ürünler vesilesiyle oldu. Logomuzda gördüğünüz gibi bizim maskomuz bukalemumdur. Sebebi değişen teknolojiye hızlı ayak uyduran bir entegratör firma olduğundan bukalemunun uyum sürecini hikayemizi doğru aktardığına inanmaktayız. Bugün bilgi teknolojilerinde IoT'nin önemini, katmanlarını ve bu katmanların zafiyetlerinden bahsediyor olacağız. OT, IoT ve endüstriyel IoT konularında değineceğiz ve artık AI, IoT gibi yapay zeka üzerine kurgulanmış OT temelinde gelişen teknolojilerden bahsediyor olacağız. Modern endüstriyel ortamları şekillendirmede OT yapıları endüstriyel ekonomik ekosistemin ayrılmaz bir parçasıdır. İşin temelinde her zaman OT ile başlar. Slaytta gördüğünüz gibi teknoloji ne kadar değişirse değişirse oto ifadesi hiçbir zaman değişmemektedir. İnternet of Things IoT günümüzde son kullanıcı ürünlerine daha çok yaygın kullanılmaktadır. Burada bir pazar elde etmeyi hedeflemektedir. Bugün webinar'ımıza dinlediğiniz bütün içeriklerde anlatılan süreçler endüstriyel IoT olarak kısaltılmakta ve toplama veri anlamlandırma ve operasyonel süreçlere katkı sağlayacak bir model oluşturmaktadır. Ekranda gördüğünüz tabloda IoT, IT ve yapay zeka IoT teknolojide kendi aralarında bir konuşma yapsa kendilerini nasıl tanımlarlardı, onlarla alakalı birkaç bilgi paylaşacağım. Kim kimdir, kim neyle meşguldür? IT diyor ki nesnelerle ilgileniyorum, yani makine kahvemi nasıl yapacağımı biliyor seviyesinde bir odakta. Endüstriyel IT verilerle meşgulüm, büyük verilerle uğraşıyor, üretim hattında ne olup bittiğini bilmezsem uyuyamam diyor. IT her şeyi organize ediyor. Ben olmadan ne makine kahve yapar ne üretim hattı çalışır, verileri işler, düzenler hatta onlara birer anlam katırım diyor. Yapay zeka IT ise ben hepsini birleştiririm, yapay zekamda nesneleri düşündürür, verileri anlamlandırırım. İnovasyon benim işim diyor. Bağlantılar konusunda Ioty ben özel bağlantılarımda mutluyum. Çok fazla düzen aramam. Endüstriyel Ioty ben biraz disiplinliyim, yapılandırılmış bağlantıları severim. IT ben herkesle uyumlu bir ağ kurarım, karmaşıklığı sevsem de düzene bayılırım. Yapay zeka öğütiyse ben adaptif adaptifim, bağlantılarım öğrenir, optimize olur ve zamanla daha da güçlü hale gelir. Sizce kim önemli ve kim havalı? IoT diyor ki evet, önemliyim ama kritik değilim. Bir IoT cihazı çalışmasa da sadece bir akıllı ampul yanmaz. Endüstriyel IoT, yanıt süreleri ve veri bütünlüğü analiz bunlar benim işim. Görev kritik biriyim. IT beni anlamadınız mı hala? Ben olmadan hiçbir operasyon güvenle ve verimli olmaz. Durum bu kadar basit. Yapay zeka auti ise ben geleceğe hükmederim. Hem verimliliği aktarırım hem de sistemleri kendi başlarına öğrenebilir hale getiririm, havalıyım çünkü sınır tanımam. Sonuç olarak bu tabloda yer alan teknolojiler yapay zeka IoT, IoT'nin esnekliğini, endüstriyel IoT'nin güvenliğini ve IT'nin organizasyon yeteneğini bir araya getirerek tam anlamıyla bir dijital dönüşümün anahtarı oluyor. Üretim süreçlerinin gerçek zamanlı izlenmesi ve verimliliğinin arttırılması non-failor çalışma prensibi bulunan ekipler için en doğru iş modeli olarak görülür. IoT, IT ekibi için dijital bir dönüşümdür. Veri büyüklüğünün önemi artık su götürmez bir gerçektir. Firmalar için büyük veri oldukça analitik bir güç ve bir yelken niteliğindedir. Bu sebepten OT ve IT biriminde çalışan personeller destek sağlayıcı konumundan çıkarak stratejik karar verme süreçlerinde aktif rol almaya başlamışlardır. Güvenlik en önemli kısım günümüzde IT altyapılarında birçok firma gerekli önlemleri alırken OT ve IOT cihazlarında tasarlanan iç networkte güvenlik ekipmanlarının kullanılmadığını biz sahada görüyoruz. Örneğin OT Network üzerindeki sistemlerde sızmak olası en kolay açıklardan biridir. IT switch üzerinde her türlü nark sistemini kurmuş bir firma OT sistemine hiçbir segmentasyon oluşturmadan sistemi devreye alabiliyor. IOT ve IT entegrasyonunda önemli başlıklar şöyle ilk olarak OT güvenliği fiziksel sistemlerin güvenliğini önemserken IT güvenliği verilerin güvenliğini önemsemektedir. Zira Trust güvenlik modeli hiçbir şeye güvenme, her şey doğruluğuna dayanır. IoT cihazlarında hızla büyüyen ve karmaşıklaşan ortamlarda geleneksel güvenlik yaklaşımları yetersiz kalmakta, Zero Trust yaklaşımı yani IoT cihazlarının güvenliğini sağlamada en önemli etkili bir yöntemdir. NDIR çözümleri ile network trafiğinin izlenmesi çok önemlidir çünkü IoT tarafındaki cihazların çoğunda IT bilgisayarı gibi uç noktada bir güvenlik yazılımı çalışmamaktadır. İkinci olarak bu sistemlerde Age computer verilerin merkeze göndermeden yerel olarak işlenmesini sağlar ve karar alma süreçlerini hızlandırır. IoT projelerinde Age noktada bir projeniz varsa IT ekipleri ile etkili bir işbirliği yapması önemlidir. Bu işbirliğini sağlamak için veri yönetimi güvenliği ön planda tutulmalıdır. Üçüncü olarak IoT ve IT entegrasyonu farklı sistemlerin cihazların birlikte çalışabilirliğini sağlamak için etkili bir etkili veri yönetimi ve süreçlerin otomasyonunu gerektirir. Bu bağlamda API yönetimi orkestrasyon çözümleri entegrasyonunun temel yapı taşıdır ve son olarak IoT ağlarında bant genişliğinin optimizasyonu, trafik yönetimi, altyapı maliyetlerini düşürür hem de kritik verileri doğru zaman belirtilmesini sağlar. Edge işleme, veri sıkıştırma, kios, ağ segmentasyonu bu süreçte etkili tekniklerdir. Bu yaklaşımlar IoT projelerinde ölçeklenebilirliğini ve verimliliğini arttırır. Yani özetleyecek olursak doğru bir strateji en iyi uygulamaların hayata geçirilmesini verimliliği artırırken maliyeti düşürür ve bizlere rekabet almanızı sağlar. IUT'nin güvenliği için yedi tane öneri paylaşacağım sizlerle. Güçlü şifreleme kullanımı artık günümüzde her alanda gereklilik haline gelmiştir. IDS ve IPS gibi güvenlik sistemleri ile network üzerinden tehditlerin belirlenme ve engelleme sistemleri kullanılması bizim gözlemlediğimiz önerilerdendir. Artık bir şifre ile gerçek kişiyi tespit etmek gerçekten mümkün olmuyor. Düşün, bu yüzden iki faktörlü doğrulama kullanmak, içeriden ve dışarıdan gelen tehditlere karşı bir duvar oluşturmaktadır. Sizler de biliyorsunuz yapılan siber saldırıdan yüzde elliden fazlası içeriden erişim sağlayarak sızılmaktadır. Bu yüzden içerideki personellere bilinçlendirilmesi ve iş ortakların, danışmanların bağlantıları bağlantılarının predage axces management çözümleriyle sistemimize bağlanmasını sağlamalıyız. Tabii en son güvenlik yamaların da geçilmesi önemlidir. Olay müdahale planı oluşturmanızı öneririm çünkü sorun olduğunda gerçekten ne yapacağınızı şaşırıyorsunuz. OT ve Ati yapısıyla arası, OT ve Ati yapısı arasında OT'ye ait ayrı bir güvenlik duvarı konumlandırılması önemli. Bu güvenlik duvarının da OT entegrasyonunun olmasını isteriz açıkçası. Tabii hiçbir sistem yüzde yüz güvenli olmuyor, bunları karşı yüzde yüz güvenli mi? Hayır ama en azından bir standardizasyona getirmiş oluyorsunuz sisteminizi. AIIT endüstriyel süreçleri daha akıllı otomatik ve verimli hale getir getirmek için güçlü bir çerçeve oluşturuyor. IT perspektifinden baktığımızda daha güçlü veri yönetimi ve analizi IT cihazlarından gelen büyük veri IT sistemleri tarafından işlenir ve analiz edilir. Bu veriyi yapay zeka ile anlamlandırmak ekiplerin karar verme rolünü üstlenir. Yapay zeka ayoti ile yaptığımız basit bir projeden bahsedeceğim. Uraravan A geçitleri kullanarak ve sensörlerle toprağın nemini sıcaklığını mahsulün sağlığını izliyoruz. Yapay zeka ile hava durumunu analiz ediyor ve mahsulün sağlıklı yetiştirerek gereksiz maliyetlerin önüne geçmesini sağlayarak doğru hasat zamanını birlikte belirleyebiliyoruz. Önümüzde bir yapay zeka var, peki bu yapay zeka entegrasyonundaki engeller nelerdir biraz onlardan bahsedeceğim. En önemli engeller altyapı ve teknoloji yetersizliği, eski sistemlerin bu yapıya entegrasyonu, nitelikli işgücü eksikliği, çalışanların direnci, tabii yüksek maliyetler, bakım ve güncelleme maliyetleri, organizasyonel direnç ve strateji belirsizliği, kültürel direnç, net bir strateji eksikliği, güvenlik ve risk yönetimi sorunları, alınan kararların güvensizliği, bu alınan kararlar yapay zeka kararlarının hatalı olma riski veya açıklanabilirlik eksikliği işletmelerde güven sorunlarına yol açabilmekte. Bu engellerin aşılması için organizasyonların net bir yapay zeka stratejisi belirlemesi önemlidir. Nereye gidiyor bu yapay zeka? Ben bir yerde okumuştum, onu paylaşmak istedim sizinle. OpenAI tarafından geliştirilen GPT'nin yeni modelinde kök hücre analizi yaparak aminoasit dizilimlerini, dizilimlerindeki faktörlerin etkisi elli kat arttırıldığı ve insan ömrünü on kata kadar arttıracak kişisel besin ve besin takviyesi ile spor aktiviteleri oluşturulmasında bir yol haritası çiziyor ve bizim dijital tarafta da dijital ikizler konuşuluyor. Fiziksel bir varlığın, sistemin veya sürecin gerçek zamanlı verilerle sanal bir kopyasının oluşturulması. Bu kavram IoT cihazlarından toplanan veriler sayesinde fiziksel varlıkların dijital ortamında modellenmesiyle mümkün hale geliyor. Dijital ikizler yalnızca bu varlıkların görsel temsilini sunmuyor aynı zamanda yapay zeka ve analitik araçlarla optimize ederek performansının iyileştirilmesine olanak tanıyor. Cihazlar arasındaki iletişim iyileştirilmesine ek olarak yeni nesil IoT ve beş G sayesinde daha hızlı bağlantılara da sahip oluyoruz. Örneğin üreticiler beş G ve IoT'yi birleştirerek daha hızlı kalite kontrolü gerçekleştirebiliyor ve endüstriyel robotların daha güvenli sensörlerini otomatikleştirebiliyor. Bu dijital ikizler uzaktan operasyonlar gibi IoT uygulamaları için de çok önemli. Günümüzde IoT cihazlarının bu tür uygulamaları için kullanılabilir ancak beş ge daha yüksek bant genişliği daha düşük gecikme süresi IoT cihazlar için çok daha güvenilir yetenekler haline geliyor. Gerçek hayattan bir örnek vermek istedim. Teknoloji dergisinde okumuştum. Boş akıllı fabrikalarında dijital ikis teknolojisini kullanmaya başladığında her makinenin dijital bir kopyasını oluşturuyor. Bu sistem IoT ve EI ile entegre edilip beş ge altyapısı sayesinde gerçek zamanlı olarak optimize ediliyor. Üretim hatlarındaki arızaların yüzde yirmi beşi azalırken üretim kapasitesinde de yüzde on beş bir artma sağlanıyor. Yapay zeka hepimizi çok heyecanlandırıyor. IT tarafında da benim en çok ilgilendiren kısım açıkçası IT perspektifinden baktığımda siber güvenlik alanında devrim niteliğinde değişiklikler yaratma potansiyeline sahip olduğuna ben inanıyorum. Özetle IT endüstriyel IoT'nin etkili bir şekilde çalışması için gerekli altyapıyı güvenliği analitik çözümleri sağlayan kritik bir bileşen. IT'nin artan etkisiyle birlikte IT'nin rolü bu cihazlardan elde edilen büyük miktardaki veriyi yönetmek güvenliğini sağlamak ve anlamlı bilgiler üretmek için daha önem kazanmaktadır. IT ve IT'nin birleşmesi gelecekte daha akıllı verimli sistemlerin temel taşı olacağı aşikardır. Teşekkür ediyorum beni dinlediğiniz için. Şimdi sorularımıza geçebiliriz. Biz teşekkür ederiz Fatih bey, size ve diğer konuşmacılarımıza hem Tenzile hanıma hem Demetin bey çok teşekkür ederiz. Çok güzel bir sunumdu. Eminim ki bu videodan çok fayda sağlayacak kişiler olacak. Soru cevap kısmımıza geçmeden önce hatırlatma yapmak istiyorum. Bizim bu videomuz her zaman kayıt altında oluyor ve elektrik port'ta hem video port bölümümüzde hem de YouTube kanalımızda istedikleri zaman, ihtiyaç duydukları zaman tekrar tekrar bu videoyu izleyebilirler ve ulaşabilirler. İzleyenlerimizin sorularını da bekliyor olacağız. Şimdi ilk soruyla başlamak istiyorum sizler de hazırsanız. Bir sorusu var size. IoT cihazlarının doğrudan bulut tabanlı yazılımlara veri gönderebileceğinden bahsettiniz. Bu özelliği kullanmak yerine araya bir Gate Aray konumlandırarak yine veriyi buluta çıkarmanın ne gibi avantajları var? Ben yardımcı olayım bu soruyla alakalı. Şimdi aslında bunun temelde iki avantajı var. Birincisi bulut tabanlı yazılımları maliyetlendirirken burada veri sıklığı ve verinin büyüklüğü noktasında bir maliyet çıkıyor. Dolayısıyla buluta gönderdiğiniz her veri karşı tarafta size bir maliyet olarak dönüyor. Dolayısıyla bu veriyi işleyip anlamlandırıp göndermek, belli frekanslarda göndermek ve gerekli veriyi gönderme noktasında da göndermek ve gerekli veriyi gönderme noktasında Gateware'lere ihtiyaç var. İkinci kısımda IoT cihazlarda görece akıllı cihazlar. Fakat bu akıllılık belli bir noktaya kadar ulaşabiliyor. Yani veriyi bir analitiye sokmak istediğinizde az önce verdiğim Adam modül örneğinde olduğu gibi belli lojik kapılar oluşturabiliyorsunuz. Bu varsa bu olsun, bu yoksa bu olmasın vesaire şeklinde. Fakat daha üst bir matematik kullanmak istediğinizde IoT cihazlar yetersiz kalıyor. Bu noktada da Gate value'lere ihtiyaç oluyor. Yani daha gelişkin uç hesaplama kabiliyeti için Gate value'lere ihtiyaç oluyor ve sonuncusu bence en kritik olanı, farklı dillerdeki dataları toplayıp tek bir noktadan üst katmana ya da bulut yazılımına ulaşma noktası. Burada hem daha stabil hem de daha sağlıklı bir veri haberleşme metodolojisi oluşturabiliyorsunuz. Yani GateGL kullanmayı ben doğrudan IoT cihazda haberleşmek yerine GateGL kullanmayı birçok uygulamada kullanıcılara tavsiye ediyorum. Teşekkür ederiz Metin Bey. Ata beyin bir sorusu daha var size endüstriyel ortamların zorlu gereksinimlerini karşılamak için Advantec tarafında AID sunucu çözümleri var mı? Bahsettiğiniz IoT AID platformlarının faydası nedir? AJA çözümleri özellikle NVIDIA'nın son yıllarda geliştirdiği altyapılarla beraber yavaş yavaş popülerleşiyor. Şimdi yapay zeka aslında bizim güncel son kullanıcıların kullandığı yapay zeka, bulut tabanlı kütüphanelerin birleşimiyle oradaki analitiği kullanarak bir çıktı elde etme durumu. Fakat her zaman bulut tabanlı mimarilere bu kadar kolay ulaşamıyoruz ya da ulaşmak maliyetli olabiliyor. EceI bu noktada kenarda hesaplamayı, ön matematiği kenarda yapmayı size sağlıyor ve uygulamanın ihtiyaçlarına bağlı olarak uçta hesaplama metodolojisi hem size hızlı çıktı veriyor hem de düşük maliyetli uygulamalar geliştirmenize imkan sağlıyor. Hatta bazen sadece ECI altyapısını kullanarak yani kenarda hesaplama yöntemleriyle uygulamanın tüm ihtiyaçlarını giderebiliyor oluyorsunuz, bulut tabanlı mimarilere de mecbur kalmıyorsunuz ve Ece'nin kabiliyetleri her yıl Emiryanın çıkardığı yeni çözümlerle giderek artıyor, kenarda hesaplamanın gücü giderek yükseliyor. Bu aslında şu an trend birçok uygulamada kullanılıyor. Özellikle trafik yönetim sistemleri, Vision uygulamaları görsel üzerinden matematik oluşturma uygulamaları noktasında ACI kullanılıyor ve kullanımı giderek artacak. Bu tarafta da Advantek bu konuya büyük bir öncülükte yaklaşıyor. NVIDIA ile oluşturduğu Elit partnerlikle beraber NVIDIA'nın çıkardığı her çözüme hızlı bir şekilde endüstriyel karşılığı çıkarıyor ve tasarımlar noktasıyla bire noktasında birebir Nvidia ile iletişim halinde olarak Advante'in taleplerine bağlı olarak Nvidia çıkardığı çözümler endüstriyel koşullarda kullanılabilir hale geliyor. Çok teşekkür ederiz Metin Bey. Erhan Bey'in size bir sorusu var. Veri toplama cihazları liste fiyatları nasıl öğrenebiliriz? Eğitim kurumlarına da sponsorluk, indirim, sunum olabilir mi? Diye sormuş. Şimdi fiyat konusuyla alakalı, Tencil Hanım'ın iletişim bilgileri şu an ekranda var. Doğrudan onunla iletişime geçebilirsiniz. Ben daha çok iş geçirme tarafları ile ilgiliyim. Tencil Hanım size yardımcı olacaktır. Eğitim kurumları ile alakalı şöyle çalışmalarımız oluyor biz aslında her yıl belirli cihazlarla eğitim kurumlarına destek olmaya çalışıyoruz. Bunu özel indirimli fiyatlar noktasında projeye bağlı olarak eğer anlamlı projeler varsa bunlara hibe yaparak destek oluyoruz. Bunu her yıl yapıyoruz lise ve üniversite seviyesinde. Sizin de böyle bir çalışmanız varsa böyle bir ihtiyacınız varsa doğrudan bizimle iletişime geçebilirsiniz. Benim iletişim bilgilerimi de ekranda mevcut. Projemizi dinledikten sonra destek olmaya çalışırız. Teşekkür ederiz. Fethullah Bey'in bir sorusu var size, Sunma Kahramanmaraş'tan katıldığını, oradan bizi izlediğini söylemiş. Teşekkür ederiz kendisine. Sorusu Reeter marka iplik üretim makinaları kullanıyoruz. Bu makinelerle ilgili daha önce başka bir IoT firmasından kullanarak veri almaya çalıştım. Ancak firmanın bu konuda katı davranışları sebebiyle veri okuma konusunda çok sıkıntı çektiklerini söylemiş. Bu konuda bir çalışmanız oldu mu? Olduysa hangi marka cihazlarla çalışma imkanı bulabildiniz? Doğrudan marka özelinde bir şey söyleme şansım yok çünkü bazen aynı tip cihazın yazılım olarak dışarıya açılabilen versiyonu var, kapalı devre olan versiyonu var, yani doğrudan bu cihazla konuşmuş olsak dahi bu oradaki uygulamanın başarılı olacağı anlamına gelmiyor, yani farklı bir noktadaki aynı cihazın başarılı olacağı anlamına gelmiyor. Cihazın tüm detaylarını bize iletebilirse biz inceleyelim marka model bilgisi ile beraber tüm detayları iletirse inceleyelim. Devamında bir yol göstermeye çalışalım. Doğrudan o marka ile alakalı bir tecrübem olmadı ya da ekipten bir arkadaşımın tecrübesi olmadı diye biliyorum fakat inceleme fırsatı sunarsa bize yardımcı olmaya çalışalım. Çok teşekkür ederiz Ziyacığım Bey'in de bir geri bildirimi var hemen onu paylaşmak istiyorum sizinle. Advent'in sadece IPC ürünleri hakkında bilgisi olduğunu ve bu konuda bu ürünlerin de olduğunu öğrendiğini bu sonu sayesinde paylaşmış. Size bunun için teşekkür etmiş, bunu da iletmiş olayım. Fethullah Bey'in bir sonraki sorusuna geçiyorum. Diğer sorusundan bağımsız olarak tekstil fabrikaları ile hangi geliştirme tecrübeleriniz var diye sormuş. Tekstil fabrikaları ile aslında Türkiye'de irili ufaklı birçok tekstil fabrikası ile çalışıyoruz. Orada daha çok sistem entegratörleri üzerinden ilerliyoruz. Biz orada altyapı sağlayıcısı oluyoruz. Özellikle operatörlerin kullandığı dokunmatik panel ekranlar noktasında sürekli alımlar yapan firmalar var. Bunların içerisinde sistem entegratörleri belli yazılımlar yüklüyor. Böyle çalışmalarımız oluyor. Daha niş uygulamalar da var yine bir tekstil firmasında hatırladığım benim bir iki yıl önce Bursa'da bir tekstil firmasında bir kumaş metraj ölçümü ile alakalı bir IoT cihaz talep etmişlerdi bizden. Yanlış hatırlamıyorsam hala MMPO üzerinden de bir ölçüm yapıyorlardı. MMPO ile doğrudan haberleştik, devamında onların Counter üzerinden kumaş metrajı aldık gibi çalışmalar oluyor. Uygulama bol. Siz aslında doğrudan kendi ihtiyaçlarınızı iletebilirsiniz. Biz ona uygun çözümlere sunma noktasında daha sağlıklı yardımcı olabiliriz. Bizimle iletişime geçebilirsiniz Fethullah Bey. Teşekkür ederiz. Ayhan Bey'in size bir sorusu var. Ambalaj kalite testi yapmak için görüntü işleme yani kamera, AI destekli çözüm önerileriniz olur mu? Bununla alakalı çalıştığımız yine entegratör firmalar var. Baster markasını biliyorsunuzdur Baster'in Türkiye temsilcisi yine bizim kanallarımızdan biri. Bu arada Baster de Advantec'le globalde NVIDIA benzeri bir elit partnerliğe sahip. O sistem entegresi üzerinden destek olmaya çalışırız. Biz arka taraftaki PC tabanının çözümünü sağlıyoruz, kamera tarafında uzman olan partnerimiz kamera tarafında ve ışıklandırma tarafında destek oluyor şeklinde komple çözümler sağlayabiliyoruz. Teşekkür ederiz. Mustafa bey insanlar için yapay zeka tehlikeli olabilir mi diye bir soru sormuş mu? Çok merak edilen bir konu aslında genel olarak. Siz fikrinizi söylemek ister misiniz bununla ilgili? Burada Fatih Bey'e sözü bırakayım. Buyurun Fatih Bey. Teşekkürler Metin Bey. Vallahi bunu zamanla göreceğiz tabii söylentiler var ama fütüristik yaklaşımlar ya günün sonunda şu an yapay zekayı biz bir karar verme mekanizması olarak kullanıyoruz, doğru karar verme. Bir ürünün kalitesinde standartlar belirleyip endüstriyel alındığı ürünü o kalitesinin standardını sağlıyor mu sağlamıyor mu? Bu karar verici mekanizma tarafındayız. Tabii ki ilerleyen süreçlerde teknolojik alanda yapan, teknolojik alanda yatırım yapan büyük firmaların bu alandaki gelişmeleri var ve yatırımları var. Bir noktada evet olacağına ben de şahsen inanıyorum, iyiyim. Teşekkür ederiz. Harun beyin sorusuyla devam ediyorum. Web Access Skeda ile ilgili teknik destek alabileceğimiz bir irtibat verebilir misiniz? Tabii vereyim teknik. Atr advantek dat kom .tr bu iletişim tarafından advantek tr Türkiye'de info. Tr kısmı var o info yerine teknik yazarak doğrudan tüm teknik ekibe ulaşacak mail adresini bize sorularınızı ya da taleplerinizi iletebilirsiniz. Oradan tüm ekip arkadaşlarımı görecektir ve size yanıt vermeye çalışırız Çağrı Bey. Teşekkür ederiz. Ata beyin size bir sorusu daha var. Üniversiteli bir arkadaşımızın isteği. Üniversiteliler ile işbirliği yapıyor musunuz? Üniversite öğrencilerine firmanızı tanıtmak, onlarla birlikte çalışmak ve mühendis yetiştirmek adına planlarınız veya hedefleriniz var mı? Bununla alakalı Advante'in globalde de çalışmaları var. Inno Works adı altında topladığı hem eğitimler veriyoruz hem de devamında üniversite öğrencilerinin projeler geliştirmesine destek oluyoruz onlardan hatta proje fikirleri bekliyoruz. Aktif'te bir proje fikirleri varsa da orada Advantech altyapısıyla bu projelere nasıl destek oluruz Gerek hibe noktasında gerek indirimli yorumlar noktasında destek olmaya çalışıyoruz. Bizimle iletişime geçebilir. Eğer ekip olarak ya da üniversitede bölüm olarak bir çalışmaları varsa o çalışmalara destek vermek isteriz. Teşekkür ederiz. Sosyal medyadan gelen bir sorumuz var, onu almak istiyorum. Burak Bey'in sorusu. Firmalar MESS ve ERP kapsamında maalesef yazılım çöplüğü ve karmaşıklık ile karşılaşıyorlar. Bu konuda güvenilir bir çözüm öneriniz nedir? Şimdi bu saydığınız kapsamdaki MESS ve ERP'de Türkiye'de hatırı sayılır büyüklükte olan firmalar var. Bunların birçoğu ile biz çalışıyoruz. Aslında burası Derya Deniz, iş biraz maliyete ve sizin arka taraftaki ekibinizin gelişkinliğine kalıyor. Burada en başta durum analizi yapmakta fayda var. Yani firmanın güncel durumu nedir? Durum tespiti yapmak bu işin en önemli adımı ve bence en büyük adımı durum tespitinin ardından bizim günceldeki durumumuz budur şeklinde bize dönüş yaparlarsa biz inceledik şu kadar makinemiz var, aktivite şu yatırımımız var ve şuralara ihtiyaç olduğunu düşünüyoruz şeklinde ulaşırlarsa o fotoğrafı çıkarıp bize ulaşırlarsa biz gerekli danışmanlığı onlara sağlarız. Çok teşekkür ederiz. Süremizin de sonuna doğru geliyoruz. O yüzden son soruyu alacağım. Daha sonrasında yayınımızı izlerken bir sorunuz olursa, dediğim gibi buradaki iletişim bilgilerinden kişilere ulaşabilirsiniz veya info adresinize yazarsanız biz de kendileriyle paylaşıyor oluruz bu soruları. Navi Bey'in sorusunu alıyorum. Şirketlerde blockchain sistemini kullanarak siber güvenliği en optimum seviyeye çıkartmak mümkün olabilir mi? Ben Buyurun Fatih Bey. Sesim geliyor değil mi? Evet. Ya şimdi şey o soruyu okudum özellikle ben cevap vermek isterim. Blockchain biraz merkeziyetsiz değiştirilemez şeffaf bir veri kaydı sunan daha da bir defter teknolojisi aslında. Siber güvenlik alanında tabii kullanılan firmalar olabilir, yöntemler de var ama bizim son kullanıcı tarafında ya da küçük şirketlerde pek mantıklı gözükmüyor çünkü KVKK ve GPDR uymuyor. Çünkü değiştirilememezlik diye bir şey var. Daha çok finans sektöründe ve sağlık sektöründe blockchain tarafındaki güvenlik teknolojileri kullanılabilir ama bu da yüksek maliyetler getiriyor blockchain maalesef. O yüzden çok da tercih edileceğini ben düşünmüyorum. Çok teşekkür ederiz Fatih bey sizlere. Son bir soru daha var. Kapatmadan hızlıca onu da alayım arkadaşımızın sorusunu da. Ayhan Bey'in sorusu. Veri toplama cihazları liste fiyatlarını nasıl öğrenebiliriz? Eğitim kurumlarına da sponsorluk, indirim, sunum olabilir mi diye sormuş. Ayrıca Teknofest'e katılan CIA takımımız var. Kullanacakları bazı ürünlerden Jetts, Orignonano gibi kartlar bulunamıyordığını söyledi. Öğrenciler öğrencilerin bulamadığını söylüyor. Sizin aracılığınızla hızlı temin edilebilir mi diye sormuş. Şimdi ilk tarafta yine benzer bir soru vardı, fiyatlar noktasında Tenzile hanımla iletişime geçebilirsiniz. Eğitim kurumlarına sponsorlukla alakalı da dediğim gibi geçmişte bu çalışmalarımız oldu, güncelde devam ediyor. Bununla alakalı ayrı bir stokumuz var, IOT ekipmanlarla alakalı. Projenizin kapsamına bağlı olarak hem indirimli fiyatlar hem de gerekirse hibe desteği sağlayabiliyoruz. İlginizi çeken konular varsa yine ücretsiz eğitimler veririz, bundan mutluluk duyarız, problem değil. Bu diğer soruyla alakalı da sanıyorum Mega bilgisayarın benzer çalışmaları oldu geçmişte, üniversiteye uygun çocuklar için arkadaşlar için Fatih Bey daha net. Bizimle de iletişime geçebilirler metni aynı şekilde. Biz üniversite tarafındaki arkadaşları destekliyoruz, sponsor oluyoruz. Daha önce de yaptık bu tarz aksiyonlar. Evet. Çok teşekkür ederiz. Katılımınız için, soruları detaylı yanıtlarınız için çok çok teşekkür ederiz. Eminim ki daha önce söylediğim gibi çok fazla kişiye fayda sağlayacak bir videodur. Arkadaşlarımızdan, izleyenlerden sunumu alabilir miyiz mail olarak diye isteyenler oldu. Bu konuda ben mail adreslerinizi kişilerle paylaşıyor olacağım firmalarla isterlerse size dönüş sağlayabilirler. Sunum videosunu da her zaman daha önce belirttiğim gibi Elektrik Port, Video Port bölümümüz ve Elektrik Port YouTube kanalımızdan izleyebilirler. Çok teşekkür ederiz. Eklemek istediğiniz son cümleleri alabilir miyim Fatih Bey kapatmadan önce? Teşekkür ediyorum destekleriniz için. Portaliniz de bayağı kullanışlıymış bu arada. Çok sağ olun. Katılan misafirlerimize de zaman ayırdıkları için teşekkürler. Biz teşekkür ederiz. Bir başka ve biner daha görüşmek üzere diyorum. Hoşça kalın. Hoşça kalın.